Καμινάδες

καμιναδα τζακιου Η καμινάδα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως η «μηχανή» μιας εστίας. Το ρεύμα αέρα που δημιουργεί απάγει τα καυσαέρια και προσάγει αέρα για να συντηρείται καύση.

Η σωστή λειτουργία μιας καμινάδας εξασφαλίζει:
Α) Εύκολη έναυση της φωτιάς με ανοδικό ρεύμα που εγκαθίσταται πολύ σύντομα
Β) Μη επιστροφή καπνού στο σπίτι όταν ανοίγουμε την πόρτα της εστίας
Γ) Μη είσοδο κρύου αέρα και αναθυμιάσεων στο σπίτι όταν δεν υπάρχει φωτιά (cold hearth syndrome),
και επιτυγχάνεται όταν:
Α) Η καμινάδα είναι κατάλληλου τύπου και διάστασης για την συγκεκριμένη εστία
Β) Η χωροθέτησή της είναι σωστή
Γ) Δεν υπάρχει κατασκευαστικό λάθος.

Έχει υπολογιστεί πως η ελάχιστη απαιτούμενη θερμική ενέργεια που πρέπει να απελευθερώνεται (ως θερμά καυσαέρια) σε μια καλοσχεδιασμένη καμινάδα για να λειτουργεί σωστά είναι το 20% της ενέργειας που παράγεται στην εστία. Σε τζάκια και σόμπες που είχαν αποδόσεις πάνω από 80% παρατηρήθηκαν εναποθέσεις και υγροποίηση υδρατμών που προκαλούσαν φθορές ενώ και το επιτυγχανόμενο ανοδικό ρεύμα δεν ήταν επαρκές με αποτέλεσμα να μπορεί να επηρεαστεί από άνεμο ή δριμύ ψύχος.

Στα σπίτια με δύο και πλέον ορόφους και ελεύθερη κυκλοφορία του αέρα στους χώρους τους, παρατηρείται διαφορά πίεσης (φαινόμενο στήλης αέρα – stack effect). Στον χαμηλότερο όροφο επικρατεί υποπίεση και όσο κανείς ανεβαίνει η πίεση αυξάνει. Σε κάποιο επίπεδο η πίεση εξισώνεται με την εξωτερική ατμοσφαιρική πίεση (neutral pressure plane) και καταλήγει μεγαλύτερη αυτής στους ανώτερους χώρους του σπιτιού. Η συνολική διαφορά πίεσης μπορεί να φτάνει τα 2 με 3 pascal για μια διώροφη κατοικία.

Με ανάλογο τρόπο σε κάθε καμινάδα παρατηρείται αντίστοιχη ροή αέρα. Το γεγονός ότι η έξοδος τους είναι ελεύθερη μεταφέρει το επίπεδο εξίσωσης με την ατμοσφαιρική πίεση ψηλότερα από αυτό του σπιτιού ή και ακριβώς στο τελείωμά τους. Όταν όμως η καμινάδα βρίσκεται έξω από το κέλυφος του σπιτιού η θερμοκρασία του αέρα που βρίσκεται μέσα της είναι πολύ χαμηλή με αποτέλεσμα το σπίτι να λειτουργεί ως καλύτερη «καμινάδα» και να παρατηρείται αντιστροφή της ροής με είσοδο κρύου αέρα και αναθυμιάσεων στον χώρο (cold hearth syndrome).

Είναι σημαντικό λοιπόν να φροντίσουμε ώστε η καμινάδα να διατρέχει τους θερμαινόμενους χώρους του σπιτιού και να εξέρχεται όσο κοντύτερα στον κορφιά γίνεται. Σε κάθε περίπτωση το τελείωμά της πρέπει να βρίσκεται ψηλότερα οποιουδήποτε θερμαινόμενου χώρου. Ο εμπειρικός κανόνας λέει πως θα πρέπει να έχει ελάχιστο μήκος τα 4.5m, να εξέχει της στέγης για παραπάνω από 1m και οποιοδήποτε εμπόδιο σε ακτίνα 3m να βρίσκεται 60cm χαμηλότερα.

Η διάμετρος του καπναγωγού και της καμινάδας προσδιορίζεται από τη διάμετρο του κολάρου της εστίας. Δεν πρέπει ποτέ να είναι μεγαλύτερη ενώ μικρότερη μπορεί να γίνει σε σπάνιες περιπτώσεις που η καμινάδα είναι μεγαλύτερη των 8m και το παραγόμενο ανοδικό ρεύμα είναι τόσο ισχυρό που δεν επιτρέπει στην εστία να φτάσει την απαραίτητη θερμοκρασία λειτουργίας. Η απόφαση για μια τέτοια επιλογή πρέπει να γίνεται μόνο από έμπειρο εγκαταστάτη.

Οι καμινάδες εκτίθενται σε υψηλές θερμοκρασίες οι οποίες μπορεί να γίνουν απειλητικές για το σπίτι σε περίπτωση ανάφλεξης εναποθέσεων εντός τους. Επιπλέον, οι υδρατμοί και οι υγροποιήσεις μπορούν να λειτουργήσουν διαβρωτικά. Είναι απαραίτητο λοιπόν τα υλικά κατασκευής τους να είναι τέτοια που να μπορούν να αντέξουν τα παραπάνω και να μπορούν να δεχτούν αλλεπάλληλους κύκλους θέρμανσης - ψύξης διατηρώντας τη στεγανότητά τους απέναντι σε ενδεχόμενες διαρροές καπναερίων. Για αυτούς τους λόγους σήμερα προτιμώνται οι σταθερές ανοξείδωτες καμινάδες μονού ή διπλού τοιχώματος ενώ και οι εύκαμπτες μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε δύσκολες εγκαταστάσεις. Ιδανικά θα προτείναμε να είναι πιστοποιημένες για 650οC και οι αρμοί να σφραγίζονται με πυράντοχη μαστίχη και ανοξείδωτα πριτσίνια.

Προβλήματα στη διατήρηση του ανοδικού ρεύματος μιας καμινάδας μπορεί να δημιουργηθούν από τον άνεμο. Υπό φυσιολογικές συνθήκες μια καλοσχεδιασμένη καμινάδα υποβοηθάται στη λειτουργία της από τον άνεμο που δημιουργεί συνθήκες υποπίεσης στην έξοδό της και σε καμία περίπτωση δεν θα παρουσιάσει αντιστροφή της ροής.

Σε μια ήδη σχετικά προβληματική καμινάδα καθοδικές ή ανοδικές ριπές αέρα μπορούν να οδηγήσουν σε εξουδετέρωση της αρνητικής πίεσής της και αντιστροφή της ροής των καυσαερίων προς το εσωτερικό του σπιτιού (το τζάκι ή η σόμπα καπνίζει). Αυτό το φαινόμενο μπορεί είναι περιστασιακό σε μια οριακά ανεπαρκή καμινάδα και να συμβαίνει όταν, παραδείγματος χάρη, η φωτιά έχει πέσει, λειτουργεί ένας μη αντιρροπούμενος απορροφητήρας που εντείνει την υποπίεση στους χώρους του σπιτιού και η εξωτερική θερμοκρασία είναι χαμηλή.

Η κατάσταση περιπλέκεται όταν κανείς συνυπολογίσει και τις ζώνες υψηλής και χαμηλής πίεσης που δημιουργούνται εξαιτίας της γεωμετρίας του σπιτιού από ανέμους διαφορετικών κατευθύνσεων. Στις εικόνες παρουσιάζονται διάφορες περιπτώσεις τοπικής μεταβολής των πιέσεων στο εξωτερικό αλλά και στο εσωτερικό του σπιτιού (διάταξη του επιπέδου εξίσωσης με την επικρατούσα ατμοσφαιρική πίεση) που μπορεί να αποσταθεροποιήσει ένα οριακά επαρκές σύστημα αλλά πρακτικά ποτέ ένα καλοσχεδιασμένο σύστημα εστίας-καμινάδας.

Γενικά, καλό είναι κάθε καμινάδα να είναι εξοπλισμένη με αντιανεμικό καπέλο που ενισχύει το ανοδικό ρεύμα της και την προστατεύει από ριπές ανέμου. Ας θυμόμαστε πως όσο λιγότερο αεροστεγή είναι τα κουφώματα ενός σπιτιού τόσο περισσότερο ευάλωτη θα είναι η λειτουργία μιας καμινάδας σε συνθήκες υψηλών ανεμοπιέσεων ενώ ακόμα πως το άνοιγμα ενός παραθύρου στην υπήνεμη πλευρά δημιουργεί υποπίεση στο σπίτι και στην προσήνεμη υπερπίεση. Επομένως είναι σκόπιμο να προτιμάμε καλά κουφώματα και για τον αερισμό του χώρου μια χαραμάδα σε παράθυρο στη μεριά του καιρού.

• AgoraTzakiou.Online - Συμβουλές για αποδοτική αγορά και χρήση τζακιού ή σόμπας •